Tiếng trống trận Tây Sơn – Hồn thiêng đất võ tại Bảo tàng Quang Trung

      Tiếng trống khởi nghĩa – Khí thế của một thời oanh liệt

     Trong lịch sử Việt Nam, hiếm có loại nhạc cụ nào gắn liền mật thiết với chiến trận như trống trận Tây Sơn. Tiếng trống không chỉ là nhạc cụ tạo âm thanh mà còn là “mệnh lệnh” trong chiến trường. Mỗi hồi trống – trầm hùng hay dồn dập – đều mang ý nghĩa chiến thuật: thúc quân tiến công, báo hiệu lui quân hay cảnh giác trước địch.

     Tương truyền, dưới sự chỉ huy của Hoàng đế Quang Trung – Nguyễn Huệ, đội trống trận Tây Sơn lên tới hàng trăm tay trống, tạo nên những âm thanh rền vang như sấm, kết hợp với hò reo và thế trận mai phục, làm quân thù khiếp đảm. Nhà nghiên cứu văn hóa Trần Ngọc Anh từng nhận định: “Trống trận Tây Sơn là bản anh hùng ca bằng âm thanh – một loại vũ khí tinh thần có sức mạnh ngang ngửa binh đao.”

     Bảo tàng Quang Trung – Nơi trống trận hồi sinh

     Bảo tàng Quang Trung được xây dựng ngay trên quê hương ba anh em Tây Sơn – Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ. Tại đây, không gian trưng bày trống trận được bố trí trang trọng, với nhiều bộ trống gỗ lớn nhỏ được phục chế nguyên mẫu từ thời xưa.

     Khách tham quan có thể chiêm ngưỡng những chiếc trống da trâu, tang gỗ mít dày, đường kính từ 60 cm đến hơn 1,2 m, tạo âm vang sâu và xa. Mỗi chiếc trống đều được bảo quản kỹ lưỡng, đảm bảo giữ được âm sắc trầm hùng đặc trưng.

     Đặc biệt, khu biểu diễn ngoài trời của bảo tàng thường xuyên tổ chức các suất diễn trống trận Tây Sơn kết hợp nhạc võ. Các nghệ nhân mặc trang phục nghĩa quân, cầm dùi trống chắc nịch, hòa nhịp cùng võ sinh biểu diễn các thế võ mạnh mẽ. Khi trống vang lên, khán giả như được cuốn vào không khí của hơn 230 năm trước – nơi những bước chân nghĩa quân dồn dập tiến về thành Thăng Long.

      Sức hút với du khách trong và ngoài nước

     Theo thống kê của Bảo tàng Quang Trung, riêng năm 2024, các buổi biểu diễn trống trận thu hút hơn 300.000 lượt khách thưởng thức, trong đó khoảng 9.000 lượt khách quốc tế. Không ít du khách nước ngoài đã thốt lên sự kinh ngạc trước âm thanh “rung chuyển đất trời” của loại hình nghệ thuật này.

      Bà Maria Lopez, một du khách từ Tây Ban Nha, chia sẻ: “Tôi từng xem nhiều loại trống truyền thống ở các quốc gia châu Á, nhưng chưa nơi nào mang lại cảm giác mạnh mẽ và giàu cảm xúc như trống trận Tây Sơn. Đây không chỉ là âm nhạc, mà là lịch sử được đánh thức.”

     Trải nghiệm không thể bỏ lỡ khi đến Bảo tàng

      Khi đến Bảo tàng Quang Trung, du khách sẽ được: Nghe giới thiệu về lịch sử và ý nghĩa của trống trận Tây Sơn, cách phân biệt các loại trống dùng trong từng tình huống chiến đấu. Xem biểu diễn trống trận kết hợp nhạc võ Tây Sơn, thường tổ chức vào các dịp lễ hội, đặc biệt là lễ kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa (mùng 5 Tết âm lịch). Trải nghiệm thử đánh trống trận dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân – một hoạt động được nhiều bạn trẻ yêu thích. Chụp ảnh lưu niệm với trang phục tướng sĩ Tây Sơn, tạo nên kỷ niệm khó quên.

      Ngoài ra, du khách còn có thể kết hợp tham quan giếng nước xưa, nhà lưu niệm Tây Sơn Tam Kiệt, và thưởng thức ẩm thực địa phương như bánh hỏi lòng heo, rượu Bàu Đá, tạo thành hành trình trọn vẹn.

     Gìn giữ và phát huy di sản trống trận

     Nhận thức được giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt của trống trận Tây Sơn, chính quyền tỉnh đã đưa loại hình này vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đồng thời, Bảo tàng Quang Trung phối hợp với các câu lạc bộ võ thuật, đội trống nghệ nhân để duy trì hoạt động biểu diễn thường xuyên, đảm bảo di sản không bị mai một.

     Đại diện Bảo tàng Quang Trung cho biết: “Chúng tôi không chỉ bảo tồn hiện vật, mà còn muốn thổi hồn vào di sản, để tiếng trống Tây Sơn vang mãi, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ và quảng bá mạnh mẽ đến bạn bè quốc tế.”

     Lời mời đến với miền đất võ

     Nếu bạn yêu lịch sử, say mê âm nhạc dân tộc, hay đơn giản chỉ muốn tìm một trải nghiệm du lịch khác biệt, hãy đến với Bảo tàng Quang Trung để nghe tiếng trống trận Tây Sơn vang lên giữa núi sông Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai). Mỗi tiếng trống không chỉ là âm thanh, mà còn là nhịp đập của một thời đại, là niềm tự hào của cả một dân tộc.

      Hãy để chuyến đi của bạn không chỉ là hành trình ngắm cảnh, mà còn là cơ hội sống lại khí thế hào hùng của cha ông – qua từng hồi trống dồn dập, thôi thúc con tim và khơi dậy niềm kiêu hãnh Việt Nam.

     Bảo tàng Quang Trung – Nơi tiếng trống Tây Sơn vang vọng muôn đời.

                                                                                     VĂN PHONG