Bảo tồn và phát huy nhạc võ Tây Sơn – Giai điệu hồn thiêng đất võ tại Bảo tàng Quang Trung

        Nhạc võ Tây Sơn – Âm thanh của lịch sử

        Nhạc võ Tây Sơn là sự kết hợp độc đáo giữa võ thuật và âm nhạc, tạo thành một loại hình nghệ thuật mang tính biểu diễn cao, đồng thời chứa đựng ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Âm thanh chủ đạo là tiếng trống trận, trống chiêng, kèn, mõ… được hòa quyện cùng những động tác võ dũng mãnh, tái hiện không khí chiến trận oai hùng. Trong lịch sử, tiếng trống Tây Sơn từng là hiệu lệnh tập hợp nghĩa quân, là lời hịch thúc giục ra trận, và cũng là sức mạnh tinh thần giúp quân dân Tây Sơn chiến thắng những đạo quân hùng mạnh nhất thời bấy giờ.

        Ngày nay, nhạc võ Tây Sơn đã vượt khỏi khuôn khổ võ đài, trở thành một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, được công nhận và bảo tồn như một phần không thể thiếu của bản sắc Bình Định.

       Bảo tàng Quang Trung – Điểm đến trải nghiệm sống động

       Bảo tàng Quang Trung không chỉ trưng bày hơn 11.000 hiện vật liên quan đến phong trào Tây Sơn, mà còn dành một không gian lớn cho hoạt động bảo tồn và biểu diễn nhạc võ. Tại đây, du khách sẽ được thưởng thức các tiết mục trống trận: tận mắt nhìn thấy nghệ nhân với hai bàn tay cầm dùi sẽ lướt tung tẩy trên 12 mặt trống lớn nhỏ cùng những âm thanh phát ra như một bài ca chiến trận. Trong đó, có tiếng vó ngựa, bước chân rầm rập của đoàn quân, tiếng gươm đao xông trận và khúc khải hoàn...

        Đặc biệt, những nghệ nhân, võ sinh của Bảo tàng vừa đánh trống, vừa thực hiện các thế võ truyền thống: “Song kiếm hợp bích”, “Long hổ hội”, “Hổ quyền”…, kết hợp nhịp nhàng với tiết tấu trống từ chậm rãi, uyển chuyển đến dồn dập, cuồn cuộn như sóng trào. Mỗi màn trình diễn kéo dài khoảng 15–20 phút nhưng đủ để du khách “sống” trong bầu không khí hào hùng của những ngày quân Tây Sơn ra trận.

        Nỗ lực bảo tồn và phát huy di sản

        Để bảo tồn nhạc võ Tây Sơn, Bảo tàng Quang Trung đã phối hợp với các câu lạc bộ võ thuật, các trường học và nghệ nhân địa phương mở lớp truyền dạy định kỳ cho thanh thiếu niên. Các em không chỉ học cách đánh trống, sử dụng nhạc cụ mà còn được rèn luyện võ thuật và tìm hiểu lịch sử. Nhờ vậy, lớp trẻ vừa hiểu biết, vừa tự hào, sẵn sàng kế thừa và phát huy giá trị của di sản.

        Ngoài ra, Bảo tàng còn tích cực tham gia các lễ hội Tây Sơn – Đống Đa hằng năm, tổ chức biểu diễn lưu động tại các sự kiện văn hóa – du lịch trong và ngoài tỉnh. Một số chương trình còn kết hợp nhạc võ Tây Sơn với các loại hình nghệ thuật đương đại, tạo sự mới mẻ, thu hút du khách trẻ.

        Nhạc võ – Cầu nối phát triển du lịch

        Nhạc võ Tây Sơn hiện là “đặc sản” du lịch không thể thiếu khi du khách đến Bình Định (nay là tỉnh Gia Lai). Nhiều tour du lịch đã thiết kế riêng hoạt động “một ngày trải nghiệm nhạc võ tại Bảo tàng Quang Trung”, trong đó du khách được mặc trang phục nghĩa quân, thử đánh trống trận, học vài đường võ cơ bản và thưởng thức màn trình diễn chuyên nghiệp.

        Sự kết hợp giữa lịch sử – võ thuật – âm nhạc đã biến Bảo tàng Quang Trung thành một trung tâm trải nghiệm văn hóa sống động, góp phần kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu của khách du lịch. Đây cũng là hướng đi bền vững để vừa gìn giữ di sản, vừa phát triển kinh tế địa phương.

         Nhạc võ Tây Sơn không chỉ là âm thanh của quá khứ, mà còn là nhịp đập hiện tại, truyền cảm hứng cho thế hệ hôm nay và mai sau. Việc bảo tồn và phát huy loại hình nghệ thuật độc đáo này tại Bảo tàng Quang Trung không chỉ gìn giữ một di sản quý, mà còn góp phần xây dựng thương hiệu du lịch của tỉnh – vùng đất võ anh hùng.

         Mỗi tiếng trống vang lên, mỗi thế võ được tung ra là một lần lịch sử sống lại, để du khách thêm yêu, thêm tự hào về mảnh đất và con người Tây Sơn. Và chắc chắn, với sự chung tay của cộng đồng, tiếng trống trận Tây Sơn sẽ còn vang mãi, không chỉ trong bảo tàng, mà trong trái tim của mọi người Việt Nam và bạn bè quốc tế.

                                                                                  VĂN PHONG